MULTIPL SKLEROZ
MULTIPL SKLEROZ (MS)
MS NEDİR
Merkezi sinir sisteminde, yani beyin ve omurilikte, sinir tellerini saran myelin isimli bir doku vard ır. Bu doku sinir tellerini korur ve elektrik uyar ılar ın ı iletmelerine yard ımc ı olur.
MS’de myelin k ıl ıf ı bozuluyor (demiyelinizasyon) ve bozuldu ğu yerlerde sertle şmi ş dokular (skleroz) olu şuyor. Bu sertle şmi ş alana plak denir. Bu plaklar sinir sistemi içinde pek çok yerde olu şabiliyor (multipl).
Myelin hasar gördü ğünde, sinirlerin beyine giden veya beyinden gelen elektrik uyar ılar ın ı iletebilme kapasiteleri kesintiye u ğruyor ve bu durum çe şitli MS belirtilerini (semptomlar ın ı) meydana ç ıkar ıyor.
MS HANGİ ÜLKELERDE VE KİMLERDE DAHA SIK GÖRÜLÜR
Genel olarak bir ülke ekvatora ne kadar yakınsa orada MS daha az görülür. Kuzey ülkeleri gibi soğuk, rutubetli ve yağışlı ülkeler MS'in en sık görüldüğü ülkelerdir.
Hastalik genellikle gençlerde, kad ınlarda, sosyo-ekonomik düzeyi yüksek toplumlarda, kentlerde ya şayan e ğitim düzeyi yüksek insanlarda görülen bir hastal ıkt ır.
MS BEL İRT İLER İ (SEMPTOMLARI) NELERD İR
MS belirtileri, şiddet ve seyir yönünden hastadan hastaya çok fark edebiliyor. Her hasta ayn ı şekilde etkilenmez. Ayr ıca belirtiler sadece ki şiden ki şiye de ği şiklik göstermekle kalmay ıp, ayn ı ki şide zaman içinde de de ği şiklik gösterir.
Belirtiler, etkilenen sinir sistemine ba ğl ı olarak ortaya ç ıkar. Örne ğin göz siniri etkilendi ğinde görme bozuklu ğu ortaya ç ıkar. Omurili ği etkilendi ğinde her iki bacakta hissizlik yada uyu şukluk meydana gelir. Di ğer belirtiler halsizlik, kar ıncalanma, hissizlik veya duyu zay ıflamas ı, koordinasyon zay ıfl ığı, yorgunluk, denge problemleri, ellerde titreme, spastisite veya kas sertle şmesi, bozuk konu şma, idrar kaç ırma veya yapamama, cinsel i şlev sorunlar ı veya zihni fonkisoyonlarla ilgili problemlerden (kognitif problemler) olu şur.
MS’IN SEYR İ NASILDIR
Hastal ığın ilk belirtileri birkaç gün içinde ortaya ç ıkar, alevlenmeler ve düzelmelerle seyreder. Baslang ıç dönemlerinde tam bir düzelme gösterirken (remisyon) bazen hastal ığın ilerlemi ş evrelerinde, az say ıda hastada ba ştan itibaren düzelmeler olmaksizin kötüle şme söz konusu olabilir.
Multipl skleroz ölümcül bir hastal ık de ğildir. Bu konuda yap ılan araştırmalarda ortalama ya ş süresi aç ıs ından MS’lilerle sa ğl ıkl ı bireyler aras ında önemli bir fark olmad ığı ortaya konmu ştur. MS’li ki şilerin, bazen ald ıklar ı ilaçlar ın etkisiyle enfeksiyon hastal ıklar ına kar şı direnme güçleri azal ır. Bu nedenle hastalar ın solunum yollari enfeksiyonlari, idrar yolu enfeksiyonlari gibi hastal ıklara di ğer insanlardan daha fazla yakalanma e ğilimleri vard ır.
MS bir akıl veya ruh hastalığı olmadığı gibi kalıtsal da değildir. MS bulaşıcı değildir.
MS TANISI NASIL KONMAKTADIR
Doktorun geçmiş belirti ve bulguların varlığını araştıracağı hastalik öyküsü
Ayrıntılı bir nörolojik muayene.
MRI (manyetik rezonans görüntüleme): beyindeki plaklar MRT ile aç ı k olarak görülürler; plaklar ı n etkinlikleri ise damar yoluyla paramanyetik bir madde olan gadolinyum (GD) verilerek belirlenir. Bir pla ğı n GD tutmas ı etkin oldu ğ unu gösterir
“Uyarılmış potansiyeller” adı verilen ve merkezi sinir sisteminin belli bir uyarıya verdiği yanıtı ölçen çalışmalar.
Spinal kanalı çevreleyen sıvının (serebrospinal sıvı) bileşimini araştıran beyin omurilik sıvısı incelemesi.
MS’ İ N TEDAV İ S İ NED İ R
MS’in tedavisi ilaç ve rehabilitasyonla yapılmaktadır.
İlaç tedavisinin hedefi, sinirsel işlevlerin iyileştirilmesi, nükslerin şiddet ve sıklığının azaltılması, hastalığın ilerlemesinin durdurulması, yavaşlatılması veya geriye çevrilmesidir. Rehabilitasyon çalışmalarındaki amaç ise, hastayı ulaştırabileceği maksimum fiziksel, sosyal ve ekonomik bağımsızlığa ulaştırmaktır.
Info
SMZ-Ost Donauspital’de MS merkezi bulunmaktadir.
MS NEDİR
Merkezi sinir sisteminde, yani beyin ve omurilikte, sinir tellerini saran myelin isimli bir doku vard ır. Bu doku sinir tellerini korur ve elektrik uyar ılar ın ı iletmelerine yard ımc ı olur.
MS’de myelin k ıl ıf ı bozuluyor (demiyelinizasyon) ve bozuldu ğu yerlerde sertle şmi ş dokular (skleroz) olu şuyor. Bu sertle şmi ş alana plak denir. Bu plaklar sinir sistemi içinde pek çok yerde olu şabiliyor (multipl).
Myelin hasar gördü ğünde, sinirlerin beyine giden veya beyinden gelen elektrik uyar ılar ın ı iletebilme kapasiteleri kesintiye u ğruyor ve bu durum çe şitli MS belirtilerini (semptomlar ın ı) meydana ç ıkar ıyor.
MS HANGİ ÜLKELERDE VE KİMLERDE DAHA SIK GÖRÜLÜR
Genel olarak bir ülke ekvatora ne kadar yakınsa orada MS daha az görülür. Kuzey ülkeleri gibi soğuk, rutubetli ve yağışlı ülkeler MS'in en sık görüldüğü ülkelerdir.
Hastalik genellikle gençlerde, kad ınlarda, sosyo-ekonomik düzeyi yüksek toplumlarda, kentlerde ya şayan e ğitim düzeyi yüksek insanlarda görülen bir hastal ıkt ır.
MS BEL İRT İLER İ (SEMPTOMLARI) NELERD İR
MS belirtileri, şiddet ve seyir yönünden hastadan hastaya çok fark edebiliyor. Her hasta ayn ı şekilde etkilenmez. Ayr ıca belirtiler sadece ki şiden ki şiye de ği şiklik göstermekle kalmay ıp, ayn ı ki şide zaman içinde de de ği şiklik gösterir.
Belirtiler, etkilenen sinir sistemine ba ğl ı olarak ortaya ç ıkar. Örne ğin göz siniri etkilendi ğinde görme bozuklu ğu ortaya ç ıkar. Omurili ği etkilendi ğinde her iki bacakta hissizlik yada uyu şukluk meydana gelir. Di ğer belirtiler halsizlik, kar ıncalanma, hissizlik veya duyu zay ıflamas ı, koordinasyon zay ıfl ığı, yorgunluk, denge problemleri, ellerde titreme, spastisite veya kas sertle şmesi, bozuk konu şma, idrar kaç ırma veya yapamama, cinsel i şlev sorunlar ı veya zihni fonkisoyonlarla ilgili problemlerden (kognitif problemler) olu şur.
MS’IN SEYR İ NASILDIR
Hastal ığın ilk belirtileri birkaç gün içinde ortaya ç ıkar, alevlenmeler ve düzelmelerle seyreder. Baslang ıç dönemlerinde tam bir düzelme gösterirken (remisyon) bazen hastal ığın ilerlemi ş evrelerinde, az say ıda hastada ba ştan itibaren düzelmeler olmaksizin kötüle şme söz konusu olabilir.
Multipl skleroz ölümcül bir hastal ık de ğildir. Bu konuda yap ılan araştırmalarda ortalama ya ş süresi aç ıs ından MS’lilerle sa ğl ıkl ı bireyler aras ında önemli bir fark olmad ığı ortaya konmu ştur. MS’li ki şilerin, bazen ald ıklar ı ilaçlar ın etkisiyle enfeksiyon hastal ıklar ına kar şı direnme güçleri azal ır. Bu nedenle hastalar ın solunum yollari enfeksiyonlari, idrar yolu enfeksiyonlari gibi hastal ıklara di ğer insanlardan daha fazla yakalanma e ğilimleri vard ır.
MS bir akıl veya ruh hastalığı olmadığı gibi kalıtsal da değildir. MS bulaşıcı değildir.
MS TANISI NASIL KONMAKTADIR
Doktorun geçmiş belirti ve bulguların varlığını araştıracağı hastalik öyküsü
Ayrıntılı bir nörolojik muayene.
MRI (manyetik rezonans görüntüleme): beyindeki plaklar MRT ile aç ı k olarak görülürler; plaklar ı n etkinlikleri ise damar yoluyla paramanyetik bir madde olan gadolinyum (GD) verilerek belirlenir. Bir pla ğı n GD tutmas ı etkin oldu ğ unu gösterir
“Uyarılmış potansiyeller” adı verilen ve merkezi sinir sisteminin belli bir uyarıya verdiği yanıtı ölçen çalışmalar.
Spinal kanalı çevreleyen sıvının (serebrospinal sıvı) bileşimini araştıran beyin omurilik sıvısı incelemesi.
MS’ İ N TEDAV İ S İ NED İ R
MS’in tedavisi ilaç ve rehabilitasyonla yapılmaktadır.
İlaç tedavisinin hedefi, sinirsel işlevlerin iyileştirilmesi, nükslerin şiddet ve sıklığının azaltılması, hastalığın ilerlemesinin durdurulması, yavaşlatılması veya geriye çevrilmesidir. Rehabilitasyon çalışmalarındaki amaç ise, hastayı ulaştırabileceği maksimum fiziksel, sosyal ve ekonomik bağımsızlığa ulaştırmaktır.
Info
SMZ-Ost Donauspital’de MS merkezi bulunmaktadir.
